Cá rồng là một trong những loài cá quý được xếp vào hạng “cá tứ linh” – có ý nghĩa mang đến cho gia chủ nhiều may mắn, ăn lên làm ra. Tìm hiểu về họ cá rồng và những loại đang được các nhà sưu tầm nuôi tại Việt Nam trong bài viết sau.
Phân loại các loài trong họ cá rồng
Họ cá rồng (một số nơi gọi là cá lưỡi xương hoặc cốt thiệt ngư), tên khoa học trong tiếng Anh là Osteoglossidae. Cá rồng nằm trong họ cá xương nước ngọt. Theo các công bố khoa học, họ cá rồng lòa một họ cá nguyên thủy, chúng đã được ghi nhận từ thời hạ Đệ Tam, được đặt trong bộ cá vây tia.
Hiện nay trên thế giới chỉ còn 10 loài còn tồn tại và chúng phân bố như sau: 3 loài ở Nam Mỹ, 1 loài ở châu Phi, 4 loài còn sống ở châu Á và 2 loài có mặt ở Úc.
Đây là họ cá có đặc trưng với phần đầu nhiều xương, phần thân thuôn dài, trên thân có các vảy to kiểu khảm ống. Phần vây trên lưng và vây gần hậu môn sẽ dài và mềm, phần vây ức và vây bụng có kích thước nhỏ. Gọi là cá lưỡi xương vì chúng có xương giống như răng nằm ở trên phần sàn của miệng. Các xương này được trang bị cùng các “răng thực thụ”, ngoạm vào phần răng mọc phía hàm trên của miệng cá.
Họ cá rồng hô hấp bằng cách lấy oxi từ trong không khí thông qua bong bóng có chứa các mao mạch tương tự như lá phổi. Cá hải tượng – một loài trong những loài được ghi nhận là loài thở không khí cưỡng bách.
Nếu như cá dầm xanh, cá anh vũ là những loài trong “ngũ quý hà thủy” thì cá rồng thuộc nhóm “tứ linh” và được nhiều người nuôi trong nhà để đem lại may mắn.
Về phân loại khoa học, họ cá rồng có 2 phân họ nhỏ hơn là Heterotidinae và Osteoglossidae.
Trong phân họ cá rồng Heterotidinae bao gồm 3 loài – thuộc 2 chi
Chi Arapaima
- Loài Arapaima gigas (Cuvier, 1829): Đây là loài cá hải tượng có nguồn gốc tại vùng Nam Mỹ
- Loài Arapaima leptosoma D. J. Stewart, 2013.
Chi Heterotis
- Loài Heterotis niloticus (Cuvier, 1829): Điển hình là loại cá rồng châu Phi, rồng đen châu Phi và khổng tượng châu Phi. Chúng đều có nguồn gốc từ châu Phi.
Trong phân họ cá rồng Osteoglossidae bao gồm 2 chi nhỏ
Chi Osteoglossum (Cuvier, 1829)
- Loài Osteoglossum bicirrhosum (Cuvier, 1829): Gồm loại cá rồng đen và cá ngân long, chúng đều có nguồn gốc từ Nam Mỹ.
- Loài Osteoglossum ferreirai Kanazawa (1966): Cá hắc long có nguồn gốc từ Nam Mỹ.
Chi Scleropages trong họ cá rồng
- Loài Scleropages aureus (Pouyad, Sudarto và Teugels, 2003): Cá kim long hồng vĩ có nguồn gốc từ châu Á.
- Loài Scleropages formosus (Schlegel, Müller, 1844) gồm: Cá rồng châu Á, các thanh long, cá mơn. Chúng đều có nguồn gốc từ châu Á.
- Loài Scleropages inscriptus Roberts (2012): Chúng sinh sống tại lưu vực của sông Tanintharyi hoặc sông Tenasserim (Myanmar).
- Loài Scleropages jardinii (Saville-Kent, 1892): Gồm loại cá trân châu long, châu long Úc rằn, kim long Úc. Chúng đều có nguồn gốc từ Australia.
- Loài Scleropages legendrei (Pouyad, Sudarto, Teugels, 2003): Gồm cá rồng đỏ và cá huyết long. Chúng có nguồn gốc từ châu Á.
- Loài Scleropages leichardti Günther (1864) gồm: Cá châu long Úc đốm sao và cá hồng điểm long, chúng đều có nguồn gốc từ Australia.
- Loài Scleropages macrocephalus (Pouyad, Sudarto, Teugels, 2003): Gồm cá kim long Indonesia và cá thanh long Borneo, chúng có nguồn gốc từ châu Á.
Cá rồng ăn gì?
Họ cá rồng là loài cá ăn thịt và chúng thường ăn nổi trên bề mặt. Cá rồng có khả năng nhảy tốt và các loài cá rồng nằm trong chi Osteoglossum còn được ghi nhận là có thể nhảy cao hơn 2m so với mặt nước để bắt các loại côn trùng, chim đậu trên cành cây tại vùng Nam Mỹ.
Tất các các loài trong họ cá rồng đều có kích thước lớn, thông thường chúng có chiều dài trong khoảng 0,9 – 1,2m.
Trong điều kiện nuôi ở bể cá, thức ăn cho cá rồng thường là các loại cá, tôm nhỏ. Ngoài ra, người nuôi cũng có thể cho cá ăn thức ăn nhân tạo dạng viên, đông lạnh được bán tại các cửa hàng.
Các loài cá rồng phổ biến ở Việt Nam
Dưới đây là một số loại cá rồng được nuôi phổ biến ở Việt Nam:
Cá rồng huyết long (Scleropages formosus)
Đây là loài cá sở hữu bộ vây màu đỏ sậm, phần lưng sậm màu hơn các vùng khác và có thể có nhiều màu ánh kim trên thân. Trong loài cá rồng huyết long cũng có hai loại là Chili red (màu đỏ tươi, thân rộng, dài đều từ đầu đến đuôi) và Blood red (màu đỏ sậm, thân dài và mảnh, thuôn dần về phần đuôi). Giá mỗi con cá rồng huyết long giao động từ 5-20 triệu đồng/con tùy thuộc vào kích thước, trọng lượng và màu sắc trên thân.
Cá rồng kim long quá bối (Kim long Malaysia)
Trong loài này có 2 loại là Kim long quá bối 24K (màu vàng óng như thỏi vàng 24K) và Kim long quá bối đầu vàng (Chỉ phần đầu và hàng vây thứ 5 là có màu vàng). Đây là loài cá tượng trưng cho sự may mắn và giàu sang. Giá của mỗi con cá này giao động từ 4,5 – 22tr đồng/con tùy thuộc vào trọng lượng, kích thước và màu vàng trên vây.
Cá rồng Kim long hồng vỹ (kim long Indonexia)
Loài này có 3 loại là “blue-based”, “green-based” và “gold-based” – phân loại dựa trên màu sắc của tâm vảy cá. Đây là loài cá rồng có phần lưng hơi gù cùng ⅓ vây lưng ở phần chóp có màu đậm hơn. Khi cá đạt kích thước tối đa thì sẽ có màu vàng sậm rất đẹp đến hàng vây thứ 5. Giá của một con cá loại này giao động từ 2-3 triệu đồng/con, tùy theo kích thước và màu vảy.
Cá rồng Hồng long (Osteoglossidae)
Là loài có vảy màu hồng, phần đuôi có thể có màu hồng hoặc màu đỏ. Giá của 1 con loại này giao động từ 1.8 – 2,5tr đồng/con loại nhỏ.
Cá rồng Thanh long (Scleropages formosus)
Là loài cá bao gồm 4 loại chính là Thanh long thường, Thanh long Borneo, Thanh long Nami và Thanh long chỉ vàng. Kích thước tối đa của loại cá này là 60cm, lưng có màu xanh sậm, phần thân màu bạc hoặc phới xanh, màng vây có màu xanh tím còn phần tia vây thì có màu đỏ nâu. Cá rồng Thanh long trưởng thành có vùng xung quanh mắt màu xanh ngọc rất đẹp. Giá của một con cá này giao động khoảng 600.000 – 1 triệu đồng/con.
Cá rồng Ngân long (Osteoglossum bicirrhosum)
Con trưởng thành có thể đạt kích thước tối đa là 1,2m. Cá rồng Ngân long có màu vây bạc toàn thân, hàm dưới trề và thân thuôn dài như con dao bầu. Loài này được tìm thấy ở nhiều nơi tại lưu vực của sông Amazon, sông Oyapock (French Guyana) và sông Rupununi (Guyana) của Nam Mỹ. Giá của một chú cá loại này thường trong khoảng từ 120.000 – 300.000/con.
Trên đây là những thông tin về các loài cá nằm trong họ cá rồng. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin thú vị về loài cá này.
